टायटस आणि ॲनी ज्युबिली गावाबाहेर एका झोपडीत राहात होते. अतिशय मोडक्या तोडक्या, पूर्वी कधीतरी झोपडी असेल अशा लहान छपराखाली ते दोघे राहत होते. थोडक्यात म्हणजे ते अतिशय गरीब होते. पण स्वत:चे पोट भरण्याची जिथे मारामार तिथे हे ब्रॉम्ले गावातल्या कोणत्याही भटक्या कुत्र्या मांजराला सांभाळत असत. लोकांना याचेच मोठे आश्चर्य वाटे. त्यांची ही हौस म्हणायची की आपल्यासारखेच जीवन जगणाऱ्याविषयी सहानुभुती म्हणायची! का, “गरीबच गरीबाला मदत करतो ” त्याचाच हा भाग ? त्यांच्या त्या छपरात वीज नव्हती की पाणी नव्हते. टायटस आणि त्याची बायको ॲनी आपल्या जुनाट, सगळ्या प्रकारचे आवाज काढणाऱ्या, खडखडत संथ गतीने ज्युबिली सारख्या गावातही ट्रॅफिक जाम करणाऱ्या मोडक्या ट्रक मधून आमच्याकडे सटी सहामाशी कधी तरी येत. ते दोघे फाटकापाशी आले की आम्हा सगळ्यांना लगेच जाणवायचे. कारण त्यांचा तो महाभयंकर घाण वास ! शब्दात सांगता येणार नाही इतका त्यांच्या अंगाला, कपड्यांना विलक्षण वास यायचा. ते जे अंगात घालत त्यांना कपडेही म्हणता येत नसे. पार फाटके, ठिगळे लावलेले; त्यातली काही ठिगळेही फाटलेली!

त्या काळी आपल्या अंत्यकाळाची व्यवस्था अगोदरच करून ठेवण्याची पद्धत नव्हती. पण आपल्या गरीबीमुळेच की काय टायटस आणि ॲनी आमच्या ‘घरी’ येऊन एखादा डॉलरही भरणार नाही इतकी चिल्लर आणून देत. माझे बाबा मात्र त्या दोघांना इतरांसारखेच आदबीने वागवत. टायटस खुर्चीवर बसलेला आणि शेजारी त्याच्यासारखीच अवघडून गेलेली ॲनी स्वत:ला अगदी बारिक करून बसलेले असत. त्याने दिलेली चिल्लर बाबा न मोजता ड्रॉवरमध्ये ठेवीत. पण कशी? टायटस आणि ॲनी यांचा मान राखत, मोठी रक्कम हाताळतोय ह्या भावनेने ते चिल्लर खणात ठेवीत. वडिलांना, टायटस इतकी लहान रक्कम तरी कुठून आणि कशी जमवतो हे कोडे कधी सुटले नाही.
एक्दा मी बाहेरून घरी आले. मी एकदम मोठ्याने म्हणाले,” अरे देवा! कुणी मेलं बिलंय की काय? बाबा लगेच म्हणाले, ‘मेलेल्या माणसाचा वास येत नाही. आणि आपल्या इथे तर कधीच येत नसतो.” त्यांचे म्हणणे खरे होते.माझ्या बाबांचे कामच इतके स्वच्छ सुंदर असायचे!
टायटस वारला तेव्हा त्याच्या देहावर प्रसाधनाचे काम करता करता बाबा आणि त्यांचे मदतनीस पार थकून गेले. टायटसला स्वच्छ करणे आणि नीटनेटके करणे अतिशय जिकिरीचे आणि मोठे कसबी कौशल्याचे होते. बाबांनी त्याची दाढी कापायला घेतली. ते काही इतके सोपे आणि साधे काम नव्हते.पण किती वर्णन करायचे! अखेर तेही काम आटोपले. बऱ्यापैकी पण त्याला शोभतील असेच कपडे घातले. दाढी काढल्यावर टायटस बरा दिसू लागला होता.टायटस असा स्वच्छ आणि व्यवस्थित कधीही दिसला नव्हता. अखेर त्याच्यावरचे सर्व सोपस्कार आटोपल्यावर टायटसच्या ॲनीला आत बोलावले. तिनेही आज बरे म्हणावेत असे कपडे घातले होते. तिच्या अंगाचा आणि कपड्यांचा वास येत होता.पण नेहमीपेक्षा कमी होता. ॲनीला माझ्या बाबांनी चॅपेल मध्ये नेहमीच्या गांभीर्याने आणले. ॲनी आत आली. प्रयत्न करूनही बिचारीच्या चेहऱ्यावरील भेदरलेला भाव फारसा कमी झाला नव्हता. तिने शवपेटीत पाहिले. बाबांकडे वळून पाहिले आणि म्हणाली,” हा माझा नवरा नाही. टायटस नाही. त्याचे काय झाले? टायटस कुठे आहे?” माझ्या बाबांना धक्काच बसला. पहिल्यांदाच त्यांना अशी प्रतिक्रिया ऐकायाला मिळाली होती. ते सावरून तिला म्हणाले,”ॲनी, हा तुझा नवराच, टायटसच आहे.” “नाही! नाही हा टायटस नाही. मला माहित नाही हा कोण आहे ते. पण टायटस नाही हे नक्की. असे म्हणून ती अवती भोवती जणू टायटस दिसतो का कुठे अशा भावनेने पाहू लागली. बाबांनी पुन्हा समजून सांगितले. त्याची दाढी काढली चांगला स्वच्छ नेटका केलाय त्याला. पण तिची खात्री पटेना. त्यांनी तिला खुर्चीत बसवले. ते लागलीच आमच्या ऑफिसमध्ये गेले. तिथे तिचे दोन भाऊ होते. त्यांना घेऊन आले. त्या दोघांनाही शवपेटीतला टायटस दाखवला. तेही प्रथम चमकले. पण त्यांनी बराच वेळ निरखून पाहिल्यावर त्यांची तो देह म्हणजे टायटसच आहे ह्याची खात्री पटली. त्यांच्या कुटुंबातली एक बाईही आली. तिने आणि त्या दोन्ही भावांनी तिला सर्व समजावून सांगितले. अखेर तो टायटसच आहे अशी तिची खात्री पटली!

माझे बाबा कधीही पैशाकडे पाहून काम करीत नसत.रोजच्या व्यवहारातही ते माणसा माणसात भेद करीत नसत. अतिशय मनापासून काम करणारे. मृतव्यक्तीचा आणि दफनभूमीत विश्रांती घेत असलेल्यांचाही ते फार मान ठेवीत. ह्या प्रसंगामुळे ते गंभीर दिसत होते. सर्व आटोपल्यावर ते बराच वेळ एकटे शांत बसलेहोते.
ज्यासाठी आयुष्यभर टायटसने आणि ॲनीने अट्टाहास केला होता तो टायटसचा शेवटचा दिस गोड झाला.

[Based on story from the book: The Undertaker’s Daughter]