कुठे लांब जरी जायचे असले तरी मी कधी टॅक्सी करत नाही. सप्टेंबर १९९७ मधील त्या दिवशी मात्र मल टॅक्सी कराणे भागच पडले. कारण त्या दिवशी मॅनहॅटनम्ध्ये इतका मुसळधार पाऊस पडत होता,सांगता सोय नाही. सारखा मुसळधार पाऊस कोसळत होता.मी छत्री रेनकोट काहीच बरोबर घेतले नव्हते.टॅक्सी करण्याशिवाय इलाज नव्हता.इंटरव्ह्युला जाताना असे ओलेचिंब आणि पाण्याने निथळत जाणे कसे शक्य आहे. टॅक्सीत बसले. मला तो सोन्याचा तोडा दिसला! उचलून घेण्याचा मोह आवरता आला नाही. नुसते सोन्याचे कडे नव्हते. हिरे जडीत चमचम करणारा तो गोठ होता. हिरेही अस्सल आणि सोने तर अतिशय शुद्ध.मी काही रत्नपारखी किंवा सराफ नव्हते तरी कुणालाही तो खरा आहे इतके नक्कीच समजले असते.

असा भारी आणि मौल्यवान दागिना मला हवा हवासा वाटत होता.पण आम्ही दोघेही’नुकतेच’होतो. लग्न’ इतक्यातच’ होणार होते,होणाऱ्या नवऱ्याला साधी नोकरी का होईना’नुकतीच’ लागली होती आणि मी नोकरीसाठी मुलाखतीला ‘नुकतीच’ निघाले होते. असला दागिना आम्ही केव्हा घेऊ शकणार होतो. किती वर्षे काढावी लागणार होती कुणास ठाऊक. माझ्या अगोदर बसलेल्या कुणा बाईचा निसटून पडला असला पाहिजे. मला तो फारच आवडला होता. तरीही मी ड्रायव्हरला, सांगायचे ठरवले. “अहो,हे पाहा “इतके मोठ्याने म्हणाल्याबरोबर ड्रायव्हरने मधले पार्टिशन बाजूला करून ,” काय पाहा म्हणालात?” असे विचारले. माझा विचार बदलला आणि मी “काही नाही,हा पाऊस पाहा, थांबतच नाही” असे म्हणत होते.

मी त्याला तो इतका भारी अलंकार दाखवला असता तर तो त्याने कशावरून त्या बाईला दिला असता? किंवा पोलिसात जमा केला असता ह्याची काय खात्री? त्याला का तो मिळाव? शिवाय ज्युडीच्या भावाचा साखरपुडा येता शनिवारी आहे. ज्युडीची आई तर नेहमी दागिन्याने मढलेली असते. त्या दिवशी तर ती निथळत असेल्! एकदा तरी तिने मला असा झगमगणारा,अस्सल दागिना घातलेली बघावे असे मला वाटत होते. हा गोठ पाहिल्यावर ती दिपूनच जाईल!
मी तो गोठ माझ्या पर्समध्ये टाकला! मी जे केले त्याचा मला खंत ना खेद होता. माझे मनही मला खात नव्हते. मी काही चूक केलीय अपराध केलाय असेही वाटत नव्हते.शहरातल्या सत्तर लाख लोकांतून मी त्या दागिन्याच्या मालकाला कुठे आणि कसे शोधणार?

पण घरी आल्यावर आईला तो दागिना दाखवून सांगितल्यावर ती रागाने लालबुंद झाली. काय म्हणावे मला हे तिला सुचेना. पण गप्प झाली. आणि अतिशय खिन्न होउन, कठोरपणे ती म्हणाली,” तुझ्या वागण्याने मला काय झाले ते तुला समजणार नाही. धक्काच बसलाय म्ह्टले तरी ते तुला कळणार नाही. मला वाटत होते की माझ्या मुलांना मी चांगले वळण लावलेय. प्रमाणिकपणे वागावे. दुसऱ्याचे काहीही आपण घेऊ नये. जे आपले नाही त्याच्याकडे ढुंकुनही पाहू नये; मग ती वस्तु घेणे तर लांबच राहिले; ह्या सर्व गोष्टी मी तुम्हाला शिकवल्या असे मला वाटत होते. आणि तुम्हीही तसे वागत असाल असे वाटत होते. आज माझा भ्रमनिरास झाला. अगं तू हे असं करूच कसं शकलीस?”

“आई, मी तो टॅक्सी ड्रायव्हरला दिला असता तर त्यानेच हडपला असता. मग मी काय करणार होते?” “अगं तो त्या टॅक्सीच्या कंपनीत नेऊन द्यायचा होतास.किंवा टॅक्सी आणि लिमोझिन कमिशनरच्या ऑफिसमध्ये नेऊन द्यायचास. त्यांनी दागिन्याच्या मालकाचा शोध घेऊन त्यांना परत केला असता. हे बघ, तू आत्ताच्या आत्ता जाऊन परत करून ये.”
” आई, मी फक्त ज्युडीच्या भावाच्या साखरपुड्या दिवशी घालून जाते आणि लगेच तो नेऊन देते. नक्की. खरं आई.” “आत्ताच्या आत्ता.” आई प्रत्येक शब्दावर जोर देत म्हणाली.

क्वीन्स हॉलम्ध्ये साखरपुड्याला जाताना माझी मनस्थिती कशी होती ते सांगता येणार नाही. जुडीच्या घरातल्या सगळ्याजणी दगिन्यांनी नटून थटून येणार . मी तो गोठ घातला असता आज तर मीही जरा ताठ मानेने आले असते. असे काही तरी विचार डोक्यात घेऊन मी आले. मी जुडी, तिचा भाऊ अणि त्याची वाग्दत्त वधू यांना जाऊन भेटले.छान मोकळेपणाने गप्पा मारल्या. आम्ही हसलो, खिदळलो. पण ज्युडीच्या आईकडे मात्र केवळ औपचारिकपणे गेले आणि तिला भेटण्यासाठी मी हात पुढे केला. राणीच्या रुबाबात आणि डौलाने तिने हात पुढे केला.मी तिचा हात हातात घेतला. त्याच वेळी मी तो शाही आणि अप्रतिम गोठ तिच्या हातात पाहिला!

तोच तो, हिऱ्यांने जडवलेला सोन्याचा, मला टॅक्सीत मिळालेला गोठ! पण मला पुन्हा शंका आली. मी ज्युडीला बाजूला घेऊन तिच्या हातातला गोठ किती सुरेख आहे असे म्हणाले. कुठून, केव्हा घेतला? असे हळूच कौतुकाने विचारले. जुडी मोठ्या अभिमानाने सांगू लागली,”अगं हा असा एकच गोठ आहे. माझ्या आईच्या मैत्रिणीच्या सराफाने खास तिच्यासाठी घडवून दिला आहे. हा असा एकच एक तोडा आहे. आईला तो फार आवडतो. मागच्या आठवड्यात एका टॅक्सीत ती, तो विसरली. तेव्हापासून तिचे मन थाऱ्यावर नव्हते. कशातच ती लक्ष देईना. तिने त्याची आशाच सोडून दिली होती. पण बरे झाले देवा! कुणीतरी प्रामाणिकपणे हा गोठ कमिशनरच्या ऑफिसमध्ये नेऊन दिला म्हणून आम्हाला तो परत मिळाला. तो आज घालायला नसता तर तिचे काय झाले असते ते आम्हालाच माहित. त्या प्रामाणिक माणसामुळे आज आम्ही आनंदात आहोत! त्याचा खरा मोठेपणा!

[Based on stories from the book: Small Miracles: Extraordinary Coincidences from Everyday Life]